کندر و رایحه معنوی آن
احتمالا شما هم مانند بسیاری اسم کندر به گوش‌تان خورده است؛ بدون آنکه بدانید چیست و یا چه کاربردی دارد. با این حال شنیدن نام این ماده، نخست شما را به یاد عطاری ها و حال و هوای گذشتگان و معابد می اندازد. از آنجا که این ماده ی با ارزش در صنعت سحر آمیز عطرسازی بسیار اهمیت و کاربرد دارد به طور ویژه ای آن را موضوع بررسی این مقاله قرار داده ایم.
سرگذشت کندر
از دیرباز افسانه ها و خدایان و مراسمات مذهبی اجدادمان با رایحه و عطر این ماده ی گهربار رونق داشته است. زمانی که آن را میسوزاندند تا خدایان را راضی و خوشنود کنند یا به مراسمات خود حس و حال معنوی ببخشند. به علاوه ی این باور که می گفتند رایحه کندر هوا را تصفیه و پاکسازی میکند.
به طور کلی، حضور تمام مواد طبیعی مهم و معنوی را، نمی توان در افسانه ها انکار کرد. کندر نیز یکی از همین مواد پر اهمیت به شمار میرود که در افسانه ها نیز قدم گذاشته است. به گفته ی ریم الکمالی، خبرنگار روزنامه البیان امارات، در افسانه‌ای میخوانیم که دختری از جنیان عاشق پسری از آدمیان شد. اما به دلیل اینکه این عشق برخلاف سنت و قوانین جنیان بود، قبیله تصمیم گرفتند او را با تبدیل کردن به موجودی دیگر مجازات کنند. دخترک برای گذشت مردم قبیه اش روزها گریه کرد اما تغییری حاصل نشد. به همین دلیل تصمیم گرفت تبدیل به درخت شود. از آن زمان تا کنون چیزی حدود هزاران سال است که این دخترک در کالبد درختی دل‌شکسته به نام کندر در دوری از محبوبش اشک می‌ریزد و این اشک ها به صورت دانه‌های سفید معطری از تنه درخت بیرون می‌ریزند.
درخت کندر
اینکه چطور آدمیان به ارزش مواد مختلف در گذشته پی میبردند همیشه حیرت ما را برمی انگیزد. اینبار هم به احتمال بسیار زیاد، بشر، این موجود سراپا حیرت و کنجکاوی، به طور اتفاقی به رزین و شیره ی درخت Olibanum دسترسی پیدا کرده است و متوجه خواص آن شده است.
درخت کندر که از خانواده افراسانان است در مناطق خاورمیانه، هند و آفریقا می روید. ارتفاع این درخت حدودا 2 تا 8 متر است و در خاکهای آهکی هنگامی که نور محیط بسیار زیاد باشد و دمای هوا هم 25-40 درجه را دارا باشد، به خوبی رشد میکند. اگر این گیاه به آرامی رشد کند رزین مرغوب تر و با کیفیت تری را تولید خواهد کرد؛ مانند درخت کندر عربستان که به Nejd معروف است.
گل های کوچک این درخت سفید یا زرد بوده و به صورت خوشه ای می رویند. میوه ی این درخت حالت کپسولی دارد که یک سانتی متر می باشد. وقتی درخت کندر به سن هشت تا ده سالگی برسد شروع به تولید رزین ارزشمند خود که اغلب به رنگ سفید یا زرد است و طعم تلخ و گسی دارد، میکند. به دلیل پوست نازک و کاغذی این درخت میتوان به راحتی با ایجاد یک شکاف به رزین آن دست یافت اما متاسفانه به دلیل برداشت بی رویه رزین تنها 16 درصد بذر این درختان جوانه می زند.
درخت کندر آفت و بیماری خاصی ندارد و تکثیر آن هم عمدتا به روش قلمه زدن می باشد.
فواید کندر
در ابتدا به فوایدی که در طب سنتی و کتب ابن سینا به آن اشاره شده می پردازیم.
در این طب گفته میشود اگر خانم بارداری این ماده ی گیاهی را هرروز به میزان گفته شده میل کند کودک او باهوش خواهد شد. دانشمند بزرگ ایرانی بوعلی سینا میگوید: اگر همیشه ناشتا آب خیسانده ی آن را بخورند هوش و فکر را تقویت میکند اما زیاد خوردنش سردرد آور است.
به دنبال این گفته ها تحقیقاتی در دانشکده داروسازی علوم پزشکی تهران بر روی این ماده و تقویت حافظه ی موشها انجام شد که نتیجه مثبت اعلام شد اما برای تایید این مسئله و تاثیر آن بر روی انسان نیاز به تحقیقات و آزمایشات بیشتری دارد.
به عنوان دیگر کاربرد های درمانی این ماده باید گفت که رزین کندر به صورت موضعی برای درمان بیماری های التهابی چون آرتروز، بیماری های پوستی مثل اگزما یا چین و چروک های پوستی و ترمیم زخم، ریزش مو و حذف شوره ی سر، ترمیم و استحکام ناخن ها، جای گزش حشرات و رفع زگیل، به صورت آروماتراپی یا رایحه درمانی برای تسکین و درمان بیماری آسم، افسردگی، به صورت ترکیب با مواد دیگری مانند روغن نارگیل یا زیتون یا برای میل کردن ترکیب آن با عسل، برای تقویت کبد و دستگاه گوارش استفاده میشود.
همچنین گفته میشود این ماده ی ارزشمند و بسیار کاربردی در تقویت سیستم ایمنی بدن نیز نقش مهمی را ایفا میکند پس بدیهی ست که در جلوگیری از انواع سرطان‌ها میتوان از آن استفاده کرد.
کندر در پایین آوردن تری گلیسیرید و کلسترول خون نیز مفید است و میتوان آن را برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی استفاده کرد. گفته میشود در درمان و رفع پوکی استخوان هم موثر می باشد؛ چون بیشترین میزان کلسیم را جذب میکند.
رایحه کندر
در لحظات اول می توان گفت کندر بوی چوبی و کمی هم رایحه ی کاج دارد اما چند لایه بودن رایحه آن هم تشخیصش را پیچیده و هم جذاب کرده است. می توان با دقت و کنکاش زیادی در این ماده روایح زیادی مانند چوب و خاک، صمغ، ادویه، مرکبات و سرکه بالزامیک را استشمام کرد. در کل طبع این رایحه گرم و تا حدی تند و دودی است. با این حال حس آرامش بخش عجیبی که همراه این ماده و رایحه ی معنوی آن وجود دارد در ابتدا آن را میزبان اصلی مراسمات مذهبی و بعد پایه ی ساخت عطرها در صنعت عطرسازی کرد. گفتنی ست این رایحه بیشتر مورد توجه افراد سلطنتی واقع میشود.
حال که به انتهای موارد گفتنی در خصوص این محصول گیاهی قدیمی و پرکاربرد رسیده ایم، و شما هم با خواندن مطالب گفته شده عاشق این ماده ی گران بها شده اید، بهتر است در وهله ی اول دغدغه ی انقراض آن را پیدا کنید. چرا که در برخی مناطق به دلیل تبدیل زمین هایی که درخت کندر در آنها رشد میکند به زمین های کشاورزی از یک طرف و استفاده بی رویه از رزین درخت های موجود از طرف دیگر، عمر حضور این ماده ی پر خاصیت و مهم رو به کاهش رفته است. بعد از آن توصیه میکنیم به دنبال تجربه ی بوییدن این ماده ی فوق العاده، چه در غالب عطر و چه در هنگام سوزاندن باشید. تجربه ای که شما را بیش از الان شیفته ی کندر و رایحه ی سلطنتی آن میکند.
