نت کومارین چیست؟

کومارین یک ماده کریستالی آلی بی‌رنگ و معطر است که متعلق به گروه شیمیایی بنزوپیرون‌هاست. این ماده از بسیاری از گیاهان و علف‌هایی که رایحه ای شیرین دارند، مانند اسطخودوس، میوه‌هایی مثل توت‌فرنگی، دارچین، لوبیای تونکا و پوست درخت کاسیا قابل استخراج است. این ماده که معمولا به عنوان تثبیت کننده محصولات معطری مثل عطر و شوینده ها استفاده می شود، رایحه ای مانند یونجه های تازه چیده شده را دارد.

این ماده از نظر طعم تلخ و سرکوب‌کننده اشتهاست و احتمالاً توسط گیاهان به عنوان یک ماده شیمیایی دفاعی برای جلوگیری از شکار و خورده شدن تولید می‌شود. این ماده که نقش محافظتی برای گیاه دارد، به طور مداوم در شرایط استرس زا و در هنگام تنش، در پاسخ به استرس های زنده مثل باکتری، ویروس، قارچ و لارو و استرس های غیر زنده از قبیل یون های فلزی و علف کش ها در گیاه سنتز می شود.

تاریخچه

نام Coumarin از coumarou که در زبان فرانسه به معنای لوبیای تونکاست گرفته شده است. کومارین، این ماده ی گیاهی، برای اولین بار در اواخر دهه 1820 توسط شیمیدان فرانسوی ژان پیر روبیکه و شاگردش آنتوان بوترون چارلار از دانه‌های تونکا، که دانه‌های درخت Dipteryx odorata بومی آمریکای جنوبی ست، کشف شد. اما چندین سال طول کشید تا این ماده به صنعت عطر راه پیدا کند.

کاربردها

از کاربرد های کهن کورماین که در گذشته نیز بسیار حیاتی بوده است، رقیق کنندگی خون با خاصیت ضدانعقادی را می توان اشاره کرد. این ماده در روزگار قدیم برای برخی از اختلالات خونی استفاده می‌شد. در حال حاضر نیز کومـارین در صنعت داروسازی به عنوان یک مولکول پیشرو در سنتز برخی از داروهای ضد انعقاد مصنوعی شبیه به Dicoumarol، به ویژه وارفارین و برخی از جوندگان حتی قوی‌تر استفاده می‌شود. این دارو یک رقیق‌کننده خون می باشد که برای صاف نگه‌داشتن خون و جلوگیری از ایجاد لخته‌های خون کاربرد دارد. اما اکنون به دلایلی مانند مسمومیت کبدی در دوزهای بالا، استفاده از آن محدود شده است؛ چرا که در دهه 1950، مشاهده شد که کومارین در دوزهای بالا در حیوانات سبب بروز مسمومیت کبدی شد.

کومارین با رایحه‌ی شیرینی که دارد یادآور بوی وانیل و بادام می باشد که باعث استفاده ی آن در عطرها، صابون‌ها و برخی شمع‌ها شده است.

به علاوه اینکه این ماده به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی مختلف از جمله نوشیدنی‌ها، محصولات پخته شده و تنباکو نیز به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. اما به دلیل نگرانی‌های بالقوه برای بروز بیماری و ایجاد اختلال در سلامتی در صورت استفاده از آن در دوزهای بالا، ممنوع شده است.

همچنین این ماده به عنوان پیش ماده‌ای برای سنتز دیگر ترکیبات مورد استفاده در مواد شیمیایی کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

کومارین و عطرسازی

این ماده ی آلی در ترکیبات عطر در نت پایانی به کار میرود اما به قدری لطیف و شاداب است که می توان آن را در نت میانی نیز احساس کرد.

همان طور که در مقاله ی بویی گیاهی آکورد عطر به آن پرداخته شد عطرهای زیرمجموعه آکورد فوژه یا سرخس همگی دارای یک ویژگی مشترک هستند، آن هم نقش مهم و بارز کومارین در ترکیبات شان است. هدف این آکورد تداعی حس تازگی و سرسبزی جنگل هاست به همین دلیل این نت به همراه اسطخودوس و خزیه‌ بلوط (اُکموس) یکی از سه ضلع مثلث خانواده عطرهای فوژه و سرخسی ست.

کاربرد مهم و حیاتی این عطر در صنعت عطرسازی، تثبیت کنندگی و افزایش ماندگاری عطرهاست؛ چرا که به صورت یکپارچه با دیگر ترکیبات مخلوط شده و روایح آنها را تقویت می کند.

رایحه کومارین

کومارین دارای رایحه ی گرم، آرامش‌بخش و ظریفی ست که آن را در صنعت عطرسازی بسیار پر کاربرد و ارزشمند کرده است. کومارین در‌ ایجاد رایحه‌های شرقی غنی، و همچنین جنبه‌های پودری موجود در عطرهای لذیذ و ایجاد حسی عمیق در عطر های کلاسیک نقش بسیار پررنگی ایفا می کند. همچنین است که در ایجاد روایح گورمند، یعنی کاراملی و شکلاتی، عطرها را مدیون وجود خود کرده است.

با توجه به اینکه تشخیص روایح به خصوص رایحه ی مواد و ترکیبات پیچیده و عمیق، بسیار سخت و تخصصی ست و هرکس تداعی مختلف و درک متفاوتی از آن دارد، با این حال میتوان گفت کورمارین از چند بوی اصلی تشکیل شده است که به شرح زیر می باشد؛

شیرین

همان طور که در بالاتر نیز گفته شد کومارین رایحه ی شیرینی مانند وانیل و بادام دارد. نت شیرین کومارین، گرما و آرامش بخشی ویژه ای را به عطر و ادکلن ها می بخشد.

وانیلی

از جمله واضح ترین رایحه ای که می توان از کوماین حس کرد رایحه ای شبیه به بوی وانیل یعنی خامه‌ای و صاف است.‌ این ویژگی باعث القای حس شیرینی و آرامش‌بخشی کومارین میشود.

رایحه علفی

رایحه‌ی بارز دیگری که از کومارین، که یک ترکیب گیاهی ست استشمام می شود بویی شبیه یونجه و علف‌های تازه چیده شده است.‌

بالزامیک

کومارین دارای رایحه ی ظریف بالزامیکی نیز می باشد که باعث ایجاد حسی غنی و رزینی در عطرها میشود و در نهایت باعث پیچیدگی عطر می شود.

تند

گاهی حس میشود کومارین رایحه‌های تندی که شبیه به دارچین یا میخک است را از خود بروز می دهد که باعث ایجاد حس گرما و تندی ملایمی در عطرها و طعم دهنده‌ها میشود.

نت کومارین به دلیل نداشتن نماد مناسب معمولا در هرم عطر با شکل لوبیای تونکا نمایش داده می‌شود، هرچند که این دو نت رایحه‌ی متفاوتی دارند.

در انتها باید بگوییم که درسال‌های اخیر، استفاده از کومارین، با توجه به مضراتی که به آن اشاره شد و همچنین نگرانی در مورد اثرات بالقوه آلرژی‌زایی که دارد ،با محدودیت‌های نظارتی مواجه شده است. بعد از ایجاد این محدودیت های اتحادیه اروپا در رابطه با محصولات مصرفی، کاوش برای یافتن جایگزین‌های مصنوعی و توسعه ترکیبات عطری جدید برای مطابقت با مقررات و در عین حال حفظ پروفایل‌های بویایی مورد نظر شروع شده است. گفتنی ست این امر با ادامه پیشرفته تر شدن صنعت عطرسازی ، سرعت بیشتری گرفته است. تحقیقات در حال انجام با هدف کشف منابع جایگزین کومارین این اطمینان را می‌دهد، که می‌توان با رعایت دستورالعمل‌های نظارتی همچنان از رایحه دلربای کومارین در ساخت عطر استفاده کرد و از این ماده ی گیاهی لذت برد.