نت های چوبی طبیعی
برند عطر و ادکلن باستینگ در مقاله ی گذشته به گروه روایح چوبی پرداخت. همان طور که گفته شد از بارز ترین ویژگی های این دسته عطرها، رایحه انواع چوب و صمغ درختان موجود در آنهاست. عصاره چوبی این عطرها از موادی مانند چوب صندل، سدر، خس‌خس و مواد رزینی و صمغی به دست می آید که در نهایت باعث ایجاد ادکلن جذاب یا عطرهای بی نظیری می شود. برای وصف روایح این گروه بویایی می توان گفت سنگینی، تندی و ماندگاری، به وضوح از آنها استشمام می شود.
حال به بررسی اصلی ترین نت های طبیعی موجود در این گروه بویایی می پردازیم؛ یعنی سرو ، چوب صندل ، وتیور ، پاچولی ، کاج و سرو.
چوب صندل
چوب صندل در عطرسازی به خاطر رایحه‌های شاداب و روشن خود شهرت دارد. همیشه در فرمولاسیون عطر و ادکلن به عنوان نت‌های پایه چوبی و به عنوان تثبیت کننده استفاده میشود و در عین حال مکمل و تقویت کننده سایر روایح نیز هستند.
عطر چوب صندل، سالهای بسیاری ست که در بین مردمان جهان به خصوص هند، سیلان، مصر، یونان و روم مورد استفاده قرار می گیرد؛ چیزی در حدود 4000 سال! یکی از کاردبردهای شگفت انگیز این عطر طبیعی در مراسم مومیایی کردن مصریان و سنت‌های معنوی هند بود. با این حال هندوها اولین فرهنگ باستانی بودند که متوجه بوی دلپذیر آن در پی سوزاندنش شدند. در ادامه تراشه‌های آسیاب شده ی چوب صندل را با دست به صورت خمیر در می‌آوردند و سپس برای پاکسازی هوای محیط در معابد و مکان های مقدس آن را می سوزاندند.
در طول قرن هجدهم میلادی بود که چوب صندل به یکی از اجزای بسیار محبوب در لوازم آرایشی، مواد غذایی و خمیرها تبدیل شد. در صنعت عطرسازی نیز وقتی که وارد شد، ابتدا منحصراً در عطر و ادکلن مردانه به کار برده میشد تا اینکه یک عطرساز، نسخه ی زنانه ی آن را با ترکیب جنبه‌هایی از شکوفه پرتقال تازه، شیرین، زنبق لطیف تولید کرد.
نکته بسیار مهم این است که چوب صندل در عطرسازی می‌تواند تعیین کننده طبع عطرها باشد. این چوب گرانبها که بویی کاملاً عجیب و غریب، شیرین، صاف و گرم دارد، می‌تواند طبع گرم یک عطر را افزایش دهد و همچین باعث افزایش ماندگاری آن شود و با پخش بویی که دارد همه را مجذوب خود کند.
چوب صندل انواع مختلفی دارد؛
- چوب صندل spicatum که در استرالیا رشد می کند (بیشتر شبیه چوب سرو است)
- چوب صندل austro caledonicum که در کالدونیای جدید است.
گفتنی ست حدود ۳۰ سال طول می کشد تا درخت چوب صندل به اندازه نهایی خود یعنی دور 50 سانتی متر برسد. برای استفاده از این چوب گرانبها در صنعت عطرسازی آن را برش داده و سپس با تقطیر تصفیه میکنند.
سرو
نت سرو، با داشتن رایحه ی تلخی و تندی که دارد، یادآور سرب مداد و کارخانه تراشه های چوب است. گفتنی ست سرو نیز بیشتر در عطرهای مردانه استفاده میشود.
نت سرو می‌تواند با همه گروه های بویایی ترکیب شود مانند: مرکبات، گل‌ها و گروه بویایی شرقی. حتی رایحه سرو قدرت این را دارد که به تنهایی نت پایه یک عطر را تشکیل دهد. دانش شیمی امکان جداسازی بسیاری از مولکول ها مانند cedrol ، vertofix یا cedramber را از سرو فراهم کرده است.
سرو نیز چند نوع دارد؛سرو ویرجینیا ، سرو تگزاس یا قرمز و سرو اطلس.
- سرو اطلس استفاده از سرو اطلس که ارتفاع آن می تواند به 40 متر برسد، در عطرسازی بسیار مشکل است. این سرو رایحه ای دودی و حیوانی دارد. کاربرد آن در نجاری و تراشه های چوبی ست و روغن اسانس آن را با تقطیر بدست می‌آورند.
- سرو ویرجینیا همان است که بیشتر بوی سرب مداد را یادآوری می کند و امکان دارد ارتفاعی به اندازه 25 متر داشته باشد.
پاتچولی
گیاه پاتچولی که نام دیگر آن نعناع هندی می باشد، یک بوته است با گل‌های صورتی و سفید که بیشتر در هندوستان، جزایر اندونزی و ماداگاسکار، یا به طور کلی در آب و هوای گرمسیری رشد می کند. اما گفتنی ست پاتچولی اصالتاً از گیاهان بومی مالزی ست . در اندونزی ، کشاورزان سالانه سه بار شاخه های گیاه را قطع و برگ های آن را جدا کرده و تقطیر می کنند. برگ پاتچولی یا نعناع هندی بسیار خوشبو و معطر است و می‌توان گفت که رایحه‌ی آن شیرین و ترش، و به‌گونه‌ای خاکی و چوبی ست و باید تخمیر شود تا رایحه آن بدست آید. از 400 کیلوگرم این گیاه تنها 2 کیلوگرم روغن به دست می آید.
این گیاه برای اولین بار توسط انگلیسی ها کشف شد که برای محافظت از خود در برابر حشرات استفاده می کردند. در هند ، همسران افراد برتر برهمن ها، اثر ظریفی از پاتچولی را بر روی بازوان خود می کشیدند تا نشان دهند که آنها آماده ازدواج هستند. با همین سنت، پاتچولی در این کشور به عنوان گیاه باروری شناخته شد.
برگهای خشک این گیاه یک نت چوبی تیره، خاکی و تقریباً دارویی تولید می کنند. چند سالی ست که محصولی به نام “قلب پاتچولی” وجود دارد ، این ماده به پاک شدن اسانس از نت های کمی غبارآلود کمک می کند که در نهایت محصولی خالص ،ظریف، با شکوه و حتی شامه نواز تر برجای بماند.
وتیور
گیاه وتیور یا خس خس که از زمان های بسیار قدیم شناخته شده و مورد استفاده قرار می گرفت، نام خود را از واژه تامیل (زبان تامیل نادو ، یکی از دهکده‌های هند) “vettiveru” گرفته است. ریشه این گیاه بی نظیر دارای رایحه‌ای خاکی، گیاهی، شیرین، گاهی با طراوت و سبز و در مواردی دودی و چوبی می‌باشد . که تداعی کننده فندق تازه با رایحه کم و بیش دودی ست
وتیور یک گیاه بومی هند و اندونزی ست که برای عطرسازی، مصارف دارویی و آروماتراپی در مناطق گرمسیر، کشت داده می شود.
ساقه های هوایی این گیاه از ریشه های به طول بیش از 50 سانتی متر جدا شده، سپس شسته و تقطیر می شوند. از 100 کیلوگرم ریشه وتیور 1 کیلوگرم روغن به دست می آید. امروزه محصولات بیشماری از وتیور تهیه می شود؛ مانند پنکه و سبد بافته شده.
رایحه وتیور از نت های بالایی گرفته تا نت های اصلی ، نوسان واقعی به رایحه عطر میبخشد و این برای عطرسازان و طرفداران عطر بسیار جالب است. گرلن یکی از اولین کسانی بود با ساخت Guerlain’s Vétiver (1959)، این نت چوبی تازه را با مرکبات، لوبیای تونکا، جوز هندی، و توت تنباکو ترکیب کرد.
انجیر
نت انجیر یا درخت انجیر از آکوردی متشکل از نت های سبز ، بنیادی ، نارگیل و چوبی (سرو و چوب صندل) ایجاد می شود. این نت که از قسمت‌های مختلف درخت انجیر از جمله برگ‌ها، میوه‌ها و حتی شیره آن گرفته میشود، ترکیبی پیچیده از روایح شیرین، سبز و چوبی ست که با تفاوت‌های ظریف خاکی و کرمی همراه است. نت انجیر از روایح محبوب مورد استفاده در عطرهای شرقی و لذیذ به حساب می آید، جایی که به بافتی مخملی و خامه‌ای کمک می‌کند و عطر را با خاصیت گرم و آرامش‌بخش، عمق و غنا می بخشد. اولین بار در سال ۱۹۹۴ بود که نت انجیر در عطر Premier Figuier ظاهر می شود.
چوب عود
بسیاری از عطرهای چوبی اکنون از چوب عود یا چوب کاج ساخته می شوند. چوب عود، چوب آگار، چوب آلوئه، جینکو یا گهارو همه عناوین مختلف همین چوب(عود) است. این ماده که در عطرسازی مورد استفاده قرار می گیرد، در واقع رزین بسیار خوش بویی ست که توسط انواع خاصی از درختان گونه aquilaria تولید میشود.
این رزین هنگاهی ترشح میشود که آن گیاه توسط قارچی به نام Phialophora parasitica مورد حمله قرار گرفته باشند. این بیماری بر روی سطح درخت به شکل ترشحاتی چسبناک و قهوه ای رنگ دیده میشود. جالب است بدانید که این درختان در مواقعی که قارچی به آنها حمله نکرده و سالم هستند هیچ بویی ندارند و این رایحه ی خوب عکس العمل دفاعی این گیاه می باشد.
برای بررسی کامل این چوب می توانید به مقاله ی عود در عطرسازی سری بزنید و هر آنچه که نیاز است در این رابطه بدانید را مطالعه بفرمایید.
اما به طور کلی عطر و ادکلن زنانه و مردانه ی بسیاری امروزه از این ماده در ترکیبات خود به همراه دارند که به دلیل وفور استفاده از این ماده ی طبیعی شیمی دان ها اقدام به تولید نمونه ی مصنوعی آن کرده اند.
امیدواریم همان طور که در زمینه عطر و ادکلن سلایق بسیار نابی را دارید، این مقاله به شما کمک کرده باشد تا شیفته ی گروه بویایی چوبی در عطر و ادکلن ها شده باشید و با اشتیاق به دنبال این روایح در عطر فروشی ها بگردید. از جمله عطر و ادکلن های مردانه ی باستینگ که دارای روایح و ترکیبات چوبی ست ، یکی از سه ادکلن فرهاد در سری شیرین و فرهاد است؛ یعنی عطر forte. با مراجعه به سایت می توانید اطلاعات تکمیلی آن را بررسی کنید.
